Нысандар
Картаға енген нысындардың тізімі
Уәлі қорымы
Орналасқан жері: Маңғыстау облысы, Маңғыстау ауданы
Өтес селосынан солтүстік-шығысқа қарай 60 км
Координатасы: N044.38´11,19; E054.8´49,85;
Ескерткіштің сипаттамасы: Уәлі қорымы Өтес селосынан солтүстік-шығысқа қарай 60 шақырым жерде, 180 шақырымдық Өтес – Бейнеу ауыл аралық жолының маңында орналасқан. Қорымда мемлекеттік тіркеуде тұрған 328 қабірүсті ескерткіші және батыс бөлікте ең байырғы кіші пішінді тас белгі-сынтас, белтас, 2 күмбезтам, 5 ірі сағанатам және қираған 2-3 сағанатам және бірнеше құлпытас, өңделмеген тастан көлденең қаластырылған көптеген тас қоршау бар. Қорымның ең көне бөлігі оңтүстік-батыста орналасқан. Бұл қабір тастар биіктігі кішкентай, ұзын болып созылған бір-екі сатылы жертөле бөлігіне орнатылған қойтастар. Негізінен бұл қабірлер атмосфералық әсерден қатты бұзылған. Шығысқа қарай алдымен өңделмеген тастардан, содан кейін жалпақ, тігінен қойылған плиталардан салынған пішіні қоршаулары бар құлпытасқа жақын қабір тастары орналасқан. Бұл құлпытастардың кейбірі адамның сұлбасына ұқсайды (дене, бас). Шамамен осы уақытқа немесе сәл кейінірек кезеңге жататын қабір тасынан және тастар үйіндісінен тұратын қызықты ескерткіш бар. Бұл тас плитада бас киімдегі адам бейнесі барельефте берілген. Шығысқа қарай шала оңделген құлпытастыры бар плиталардан қаланған қоршаулар орналасқан (кейбіреулерінің биіктігі метрден асады). Некропольдің оңтүстік-батыс шетінде орналасқан діни құрылыстарды: ашық аспан астындағы қасиетті орын- ғибадатхана және жерасты мешітті, мүмкіндікпен осы уақытқа да жатқызуға болады. Көптеген ескеркіштерден рулық таңбаларды, әсіресе адай руының таңбаларын көп кездестіруге болады. Қорым ежелгі ескерткіштердің бірі, онда ерте орта ғасырлардан бүгінгі күнге дейінгі жерлеу орындарын көруге болады.
Алғаш рет мемлекеттік қорғауға 1974 жылғы 07 маусымдағы № 338 Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің қаулысымен қабылданды, сонымен қатар Маңғышлақ облыстық Халықтық Кеңес депутаттарының 25. 03. 1982 ж. №121-ші шешімімен Республикалық дәрежеде мемлекеттік қорғауға алынған.Оқылған саны: 899
Ұлыкіндікті діни-қабірлеу кешені
__a4f2c74416f3d7338bc9050df981d955.jpg){kind=icon}
Ортағасырлық Қызылқала қалашығы
Қырғын қорымы
__1f49c81178a807718649880485d9d0b4.jpg){kind=icon}
Шерқала тауы (X – XIII ғғ.)
Маңғыстау облысы әкімдігінің 2010 жылғы 28 шілдедегі № 279 қаулысы бойынша жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген. Қазіргі таңда Маңғыстау облысы әкімдігінің 2018 жылғы 5 қаңтар №3 қаулысы бойынша Жергілікті маңызы бар Тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша өңірлік маңызы бар қасиетті нысандар тізіміне енді....
Ұлыкіндікті кешені
1998 жылы анықталды. 2005 жылы археолог А.Астафьевтің жетекшілігімен Маңғыстау мемлекеттік тарихи-мәдени қорық қызметкерлері археологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізді. Қазіргі таңда Маңғыстау облысы әкімдігінің 2018 жылғы 5 қаңтар №3 қаулысы бойынша Жергілікті маңызы бар Тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген....
Тамшалы сайы
Еділ-Орал археологиялық экспедициясымен 1982 жылы анықталып, қосымша зерттеулер 2009 жылы жүргізілген.Алғаш рет 07.05.1993 жылы облыс әкімінің №487 шешімімен мемлекеттік қорғауға алынған. Қазіргі таңда Маңғыстау облысы әкімдігінің 2018 жылғы 5 қаңтар №3 қаулысы бойынша Жергілікті маңызы бар Тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген....
